Platon’un Mağarasından Topluma Yansımalar Bazı insanlar karan | .
Platon’un Mağarasından Topluma Yansımalar
Bazı insanlar karanlık bir mağarada, doğdukları günden beri mağaranın kapısına arkaları dönük olarak ayaklarından ve boyunlarından zincire vurulmuş oturmaya mahkumdurlar. Başlarını da arkaya çeviremeyen bu insanlar, mağaranın kapısından içeri giren ışığın aydınlattığı karşı duvarda, kapının önünden geçen başka insanların, hayvanların ve taşıdıkları şeylerin gölgelerini izlemektedirler. Bu mahkumların sahip oldukları bilgi, onların gözleriyle ve kulaklarıyla kazandıkları duyusal bilgidir ve bu görsel bilgi duvardaki gölgelerin, yani görünüşlerin bilgisidir.
İçlerinden biri kurtulur ve dışarı çıkıp gölgelerin asıl kaynağını görür. Kendi de gördüklerine inanamaz İnsan için yanılgılardan kurtulmak, eski alışkanlıkları terk etmek çok güç olduğundan, muhtemelen yeni duruma alışamayacak ve daha önce görmüş olduğu şeyler, ona daha gerçek görünmeye devam edebilecektir. Tekrar içeri girip gördüklerini anlatmaya başladığında, içerdekilere duvarda gördüklerinin yansıma olduğuna ve gerçeğin mağaranın dışında cereyan etmekte olduğuna inandırması imkansızdır.”
Platon’a göre, insanın yaşam içinde bulunduğu ortamı, bu mağara benzetmesi çok güzel anlatmaktadır.
Platon iki evren ayrımı yapmaktadır. Bir yanda başlangıcı olmayan, sonsuz ve mükemmel olan bir idealar evreni, öte yanda, ölümlü, mükemmel olmayan, nesneler evreni.
İnsan, bedeni ile gölgeler evreninde bulunmasına rağmen, ruhu bir zamanlar idealar evreninde bulunmuş olduğu için, idealar evrenindeki gerçekler hakkında, kesin olmayan fikirlere sahip olmaktadır.
Platon’un bu mağara benzetmesinde:
Mağaraya zincirlenmiş insan: Toplumun parçası olan ancak bireyselleşmemiş, farkındalığı gelişmemiş kişiyi temsil eder.
Mağara: Toplumu simgeler.
Zincir: Toplum içerisinde bireyi sınırlayan kalıplar, dogmalar ve kurallardır -bunlar zihnin özgürleştirilmesine set kuran parametrelerdir-.
Gölgeler ise toplum tarafından belirlenen ve benimsenen sorgulanmamış doğrulardır.
Sadece arkalarındaki ışık kaynağının; bir nevi hakikatin ışığının yayıldığı ışıkla, karşılarındaki duvarda oluşan kendi gölgelerini görmekte, bununla yetinmekte, bu gölgelere bakarak eğlenmekte ve hayatlarını böyle geçirmekte olan insanlık için, bir nevi sürü psikolojisinde olduklarını belirtilmektedir.
Zincirlerini kıranlar, kendi yolunu bulanlar ve düşünenler, bu gölgelerle yetinmezler.
Filozof, kendini bu zincirlerden kurtararak her ne kadar zor ve acı verici olsa da yüzünü cesaretle gerçeğin ışığına dönen, hayatın gerçek anlamını ve doğruyu görebilen kimsedir.
Bu kimselerin mağaraya döndükten sonra gördüklerini diğer insanlara anlatması ve onları inandırması daha da zor olacaktır. Çünkü esaret, bağlılık ve karanlık rahattır. Oysa gerçekleri görmek ve ışığa bakmak cesaret ister.
Mağaradakilerden biri, zincirlerinden kurtulma kararlılığını gösterirse, bu yarı karanlıkta kaybettikleri, zaman boyunca tutulmuş olacaklardır. Hareket etmek isteyecekler ancak bedenleri acı hissedecek, ateş gözlerini kamaştıracaktır. Kafası karışabilecek ve yine gölgelerin bulunduğu duvara, yani idrak ettiği tek gerçekliğe dönecektir.
Mağaradan aydınlık gün ışığına çıkarsa, sersemleyecek ve kör olacaktır; bir şeyler görebilmesi ya da anlayabilmesi uzun zaman alacaktır. Ama sonra, yukarıdaki dünyada yaşamaya bir kere alıştığında, mağaraya dönecek olursa, bu kez karanlık yüzünden geçici bir körlük yaşayacaktır. Yaşadıklarıyla ilgili diğer mahkumlara anlattığı her şey -gölgeler ve yankılar dışında başka bir gerçeklik- deneyimlememiş kitleler tarafından algılanamayacaktır.
Modern toplum anlayışını da sorgulayan güzel bir benzetmedir. Platon’a göre bilgi, ruh için sadece bir “hatırlama”dır. Bu “doğuştan bilgi” veya “ruhun hatırlayışı” konusu Platon için yaşam öncesi bir hayatın varlığı, dolayısıyla ruhun ölmezliği konusunda önemli bir kanıttır.
Özetle, gerçeği ve bilgiyi aramayan iki varlık vardır;
Birincisi, Tanrı'dır.
İkincisi ise "Bilgisiz İnsan Kitleleri" dir.
Biri hakikatin tam içerisindedir, diğeri ise tam dışarısında...
- Alıntı
#birfelsefe
Kanal Linki: @ayracla
