SİYAH KUĞU TEORİSİ Avustralya’nın keşfinden önce Eski Dünya’d | Finans Gazetesi
SİYAH KUĞU TEORİSİ
Avustralya’nın keşfinden önce Eski Dünya’da, bütün kuğular beyaz zannedilirdi. Görünüşe göre bu şüphe götürmez kanaatin dayanağı, deneysel delillerdi. Görünen ilk siyah kuğu, bazı ornitologlar ve kuşların renkleriyle aşırı derecede ilgilenenler için herhalde ilginç bir sürpriz olmuştu; ama bu olgunun ortaya koyduğu daha temel bir şey vardı: Gözlem ve deneylere dayalı öğrenmenin, ciddi boyuttaki sınırlamaları ve bilgimizin kırılganlığı. Tek bir gözlem, milyonlarca beyaz kuğunun binlerce yıldır teyit etmiş olduğu genel bir kanıyı geçersiz kılabilir. Bunun için tek bir siyah kuğu olması yeterlidir
Nassim Nicolas TALEB tarafından literatüre kazandırılan ve kitabıyla aynı adı taşıyan Siyah Kuğu olması ihtimal dışı görünen, fakat ortaya çıktığında da yıkıcı etkisi olan ve bir kez ortaya çıktıktan sonra da onu daha az rastlantısal kılacak bir açıklama uydurduğumuz olayları temsil etmektedir. Siyaset, ekonomi, bilim, teknoloji arkasında iz bırakan her olay bu teoriyle açıklanmaktadır.
FAİZLER VE FİNANS PİYASALARI
Her kriz döneminde, özellikle son yaşanan 2008 ve 2020 krizleri sonrasında Merkez Bankaları piyasanın ateşini söndürmek amacıyla (!) karşılıksız para basma yolunu tercih etmektedirler. 1913 yılında kurulmuş olan FED, 2008 Krizine kadar olan 95 yıllık süreçte dünya ticaret hacminin artması, doların dünya para birimi olması vb. durumları göz önüne aldığımızda toplam 800 milyar dolar para basmıştır; ancak aynı FED 2017 yılına kadar olan 10 yıllık süreçte piyasaya sürdüğü para miktarını 5,5 kat arttırarak bilanço büyüklüğünü 4,5 trilyon dolara ve 2020 yılındaki pandemi sebebiyle yaşanan çalkantılı dönemde de işi daha da abartarak 7 trilyon dolar seviyelerine çıkarmıştır.
Tüm bunlar olurken yaşananlara merhem olabilmek amacıyla da faiz oranlarını sürekli bir şekilde düşürerek ucuz kredi sağlama yolunu seçmiştir. Ancak faizlerin düşük tutulduğu ortamda yatırımcılar, paranın satınalma gücünü koruyabilmek amacıyla risk alma yolunu tercih etmektedirler. Yani ABD gösterge faiz oranının % 0 - % 0,25 aralığında olduğunu ve enflasyon beklentisinin de % 2 olduğu düşünüldüğünde (-) % 1,75 olarak parasının satın alma gücünün düştüğünü gördüklerinde risk iştahını arttırarak finansal piyasalarda işlem açma yoluna gitmektedirler.
EN PAHALI CÜMLE
2020 Mart ayında yaşanan finansal piyasaların çöküşünde altın, gümüş, borsalar ve bitcoin de nasibini almıştır; ancak belirttiğim risk iştahının artıyor olması sebebiyle insanlar borsalara yönelmiş ve pandeminin yaşandığı bir dünyada (!) her gün rekor üstüne rekor kıran borsaları görmekteyiz. Peki ekonomiler kapalı iken hisse senetlerini aldığımız şirketler, hangi olağanüstü kar beklentisi ile alınıp tarihi zirvelerini yaşamaktadır? Bitcoinin 3.000 $ başlayıp 60.000 $ giden hikayesinin arkasında da en temel anlamıyla bu risk iştahı yatmaktadır.
ABD’nin faizi ne zaman arttıracağını elbette bilmiyoruz; ama Janet YELLEN’ın geçen hafta faiz arttırabiliriz açıklamasının hemen ardından çark etmesi, IMF Başkanı GEORGIEVA’nın piyasa yüksek faize geçişe hazır olmalı sözlerinin piyasalarda bir nabız yoklama hareketi olduğu unutulmamalıdır. Sürekli borsalar özellikle bitcoin ile yatıp kalktığımız zamanlardan geçtiğimiz şu Beyaz Kuğu döneminde o Siyah Kuğu nun yani faiz silahının bir gün ortaya çıkacağı ihtimalini hiçbir zaman göz ardı etmemek gerekiyor ve bitcoine ya da finansal piyasalara farklı anlamlar yükleyenlerin, çok iyi teknik analistim ben! diyenlerin bir anda batışlarını izleyeceğiz.
Dünyanın en pahalı cümlesi: BU SEFER FARKLI OLACAK
Saygılarımla
@1905mos
