1- Cehalet 2- Cimrilik 3- Dedikodu-gıybet 4- Fitne-Fesat 5- Gu | HAYATİ İNANÇ

1- Cehalet
2- Cimrilik
3- Dedikodu-gıybet
4- Fitne-Fesat
5- Gurur-Kibir
6- Haset ve düşmanlık
7- Hırs-şehvet
8- İsyan
9- İbtila
10- Kin ve nefret
11- Küfür
12- İkiyüzlülük
13- Zankörlük
14- Öfke-gayz
15- Sabırsızlık
16- Vefasızlık
17- Yalan
18- Zulüm
19- Zandır

NEFSİMİZİN MERTEBELERİ

1- Nefsi emmare:
Kötü his ve huyları, çirkin vasıfları içinde barındırır. Şehvet düşkünü hayvani nefsin hükmü altında olmakla, hayvanların yoluna girmiştir. Kötü hisleri güzel görür. Hesap ve ahiret derdi yoktur, sadece keyfini düşünür. Bu nefsin eserinden; kibir, benlik, hırs, şehvet, kıskançlık, cimrilik, kin intikam, hiddet gibi huylar çıkar. Allahü Teâlâ'nın düşmanıdır. Bu nefsin bütün huyları bir kişide toplanırsa, o kişi şeytanların mertebesine düşer. Nefsi emmarenin sahibi ya fasık, ya münafık, yada kafirdir. İtikadı düzeltmek samimi tevbe ve terbiye iledir. Tezkiye edilmezse Cehennem ateşiyle temizlenmesi kaçınılmazdır.

2-Nefsi levvame:
Kendini kınayan, kötüleyen, azarlayan nefistir. Bu nefis sahibi günah işlediğinde pişman olup tevbe eder, kendisini kınar, yapmamak için karar verir fakat günah önüne gelince duramaz, yine içine düşer. Sonra pişman olur iyilik ve kötülük arasında gider gelir. Kendini beğenme, çekişme, gizli riya, makam ve şehvet tutkusu gibi nefsi emmarenin bazı vasıfları bu mertebedede bulunur. Fakat nefs hakkı hak batılı batıl görür. Yine bilirki bu vasıflarla huzurdan uzaktır, fakat onlardan kurtulamıyor. Bu mertebede nefs ve şeytan birleşip vesveseyle kalbe saldırırlar, tedavisi rabıta, tövbe ve zikirdir.

3-Nefsi mülhime:
Allahu teala nefsin isyan ve itaatini vasıtasız ilham ettiği için bu makamda adı mülhime olmuştur. Nefs; tevbe, zikir, rabıta ve mücahede ile günahların ağırlığından ve şehvet bağından kurtulunca, ilham ve feyz almaya kabiliyet kazanır. Devamlı olarak kamil mürşidden ilhamlar gelir. Bu mertebede hayvani nefs tamamen ıslah olur. Haramdan kaçar hayırlara koşar. Fakat şeytan ona açık ve bariz bir şekilde saldırmaya başlar. Kendini ve amellerini beğendirir, insanları küçük ve değersiz gösterir, ümitsizliğe düşürür. Allahın azabına karşı ona emniyet hissi verir. Bu makamda bir mürşidin himmeti olmazsa tehlikeye düşebilir.

4-Nefsi mutmainne:
Cenab-ı Mevlanın "Ey tatmin olmuş Nefs" hitabıyla ıstıraptan kurtulup huzura eren nefistir. Her türlü şek ve şüpheden temizlenip pak olmuş, fenalıklara arzusu kalmamıştır. Sıfatları; tevekkül, incelik, cömertlik, yumuşaklık, güleryüz, tatlı dil, kusurları bağışlama, hamd, şükür, müşahede, teslimiyet ve rızadır,

5-Nefsi radiyye:
İster bela ister sefa Allahın bütün fiillerinden razı olan, O'ndan başka herşeyi gözünden silip atan ve sadece Rabbinin rızasına nazarını diken nefistir. Fakat bu makama varanlar Arif değil Velidirler. O yüzden başkasını irşad edemezler, şeytan onların şeklinde başkalarının rüyalarına girip yoldan çıkarabilirler.

6-Nefsi mardiyye:
Allahu Teâlâ nın razı olduğu nefistir. Ariflerin makamıdır, dış itibariyle diğer insanlardan ayırt edilemez. Fakat iç itibariyle bütün cisimleri altına çevirecek bir tılsım gibidir, kendisine üfürülen ruh ile görür bilir. Sesini uzaklardan işittirir, bunların kıyafetinde şeytan başkasının rüyasına giremez.

7-Nefsi Kamile:
Seçkin, saf, tertemiz nefistir, Allahü Teâlâ'nın en seçkin dostları olan Gavs ve Kutupların makamıdır. Seyirleri Allah iledir. Önceki bütün nefislerin güzel vasıflarını üzerlerine toplamışlardır. Her halleri ibadet ve zikirdir. Biran Allahtan gafil olmazlar. Onların muradı Allahın murad ettiği şeydir, rızalarıda öfkeleride Mevla iledir. Allah için olan işleri yaparlar. Bunun için çevrenin ayıplaması ve çekişmesinden ürkmezler.

Cenab'ı Hak onlarla alemlere ikramda bulunur. Belaları defeder, Allahın emirlerine riayet edenleri kendi öz çoçuklarından çok severler, ama herkese merhamet ve şefkatle bakarlar. İnsanların kusurlarına bakmazlar, iyiliği emreder kötülükten sakındırırlar. Pak ve tertemiz yüzleri huzur ve aydınlık saçar.onları görenler Allaha yönelirler, mübarek yüzlerine edeple bakmak bile ibadettir, ince ve latif sözleri katıksız hikmet bilgisidir.