2017-06-30 14:51:56
: @KORD_KLAR
#مقالە
#زبان_و_ادبیات_کوردی_پیشینە_و_مسائل_اجتماعی
#زمان_و_وێژەی_کوردی_ڕابردوو_و_کێشە_کۆمەڵایەتییەکان
ـــــــــــــــــــــــــــ
زبـان ڪوردی در برسی های تـاریخی:
پس از تحقیق دربارەی پیشینەی زبان ها، صورت های مختلف هر زبان در زمان های مختلف، شناخت تغیرات و تحولات زبـان ها و یافتن قواعد و قوانین حاکـم بر این تحولات در محدودەی کار زبـان شناسی تاریخی قرار گرفت.
امروزە در بین حدود ۷ میلیارد از ساکنان امروزی زمین، حدود حدود ۵ هزار تا ۷ هزار زبان وجود دارد کە همگی آنها از تعدادی زبان محدود و مشخص کە مادر آنها شمردە میشود انشعاب یافتە و بە طرق خاصی تحول پیدا کردە اند.
۵۰ زبان وجود دارد کە بیش از ۱۰ میلیون متکلم دارد و ۳۵ زبان وجود دارد کـە آثار برجستە ای بە آن نوشتە شدە است و زبان کوردی از زبانهای کهن مشرق زمین است، در بین این ۳۵ زبان قرار دارد.
طبق طبقە بندی ٨٨ زبان اول دنیا بر اساس مجموع ارزش ها در مجلەی بین المللی "janvier le français dans le monde no 336"در سال ۲۰۰٨م، نوشتەی پرفسر لویی ژان کالوە در بین زبانهای کە در منطقەی ایران تکلم میکنند #زبان_کوردی رتبەی ۳۱، #زبان_فارسی رتبەی ۴۰ و #زبان_آذری رتبەی ۴۷ را بەخود اختصاص داە اند.
با توجە بە این کە غنا و وسعت زبان کوردی طبق مطالعات لغات و جمع آوری نسبی لهجەها و گویش های آن بیشتر بودە هم اکنون در بین زبانهای برتر دنیا قرار دارد زبان کوردی یکی از زبانهای زندەی هند و اروپایی(Proto Indo-European) از گروە زبان های ایرانی-آریایی(Iranian-Aryayan) محسوب می شود کـە قاعدە نوشتاری مخصوص بە خود را دارا است (همچنین در طول تاریخ نوشتار خود را تغیر دادە است).
در واقع از میان زبانهای متععد ایرانی در دورەی باستان کە همگی از زبانهای ایرانی کهن منعشب شدە بودند تنها آثار و مدارکی از چهار زبان مادی، سکایی، اوستایی و فارسی باقی ماندە است، از نوشتە های باستانی ایرانی بر جای ماندە می توان بە گاناها-گانا(Gathas) اشارە کرد ۷۰۰ سال پیش از میلاد بودە و شامل نیایش ها و دعا های زرتشت پیغمبر بودەاست، بە خوبی تاثیر واژگان کوردی را می توان در یابیم و اکثر تعاریف با واژگان کوردی بیان شدە است.
محمد تقی بهار (ملک الشعرا) می نویسد: کە گاثە های زرتشت بە زبان"مـادی" است و زبان کوردی یکی از شاخە های زبان ایرانی است از باقیماندە های زبان ماد است.(سبک شناسی بهار ج۱، ص۵).
کوردی زبان شمال و شمال غربی فلات ایران (منطقەی ماد)و اصیل مادی است کە بسیار پویا، چند لهجەای و یکی از غنی ترین سنت های ادبیات شفاهی جهان را دارا می باشد.
پیشامد های تاریخی و پراکندگی کورد ها، و سایر عوامل کە بعدا بررسی می شود عامل پدید آمدن چند گویش در این زبان است.
بررسی فونتیک(phonetic)، گرامر و کلمات کوردی مبانی علمی برای تقسیم بندی گویش های کوردی است بر همین اساس و با کمک از نظریات و تحقیق پژوهشگران، زبانشناسان، مستشرقین و مورخان، زبان کوردی را بر چهار گویش عمدە و اصلی تقسیم کردە اند.
امروزە زبان کوردی با بیشتر از ۵میلیون گویشور بدون دولت، در چهار شاخەی؛ کرمانجی شمالی (بیشترین تعداد گویشور)، کرمانجی وسط، کرمانجی جنوبو گۆرانی-زازایی، بعنوان یکی از زبانهای فعال و زندە دنیا، در مجامع و سازمانهای جهانی شناختە شدە و نام آن ثبت گردیدە است
در این بخش نوع گویش در تمام مناطق کورد نشین ذکر می شود،
❶←گویش کرمانجی شمال (باکور): بایزیدی، هکاری، یونانی، شمدینانی، شکاک و جزیری.
❷←گویش کرماننی وسط(ناوەڕاست)؛ مکری، سورانی، اردلانی، جافی، گرمیانی
❸←گویش کرمانجی جنوب(باشور)؛ لر اصل، یا فیلی، لکی، کلهری، خانقینی، کرماشانی، کلیای، بختیار،
❹←گویش گۆرانی-زازای؛(جزو قدیمی ترین گویش ها) گورانی(اورامی)، یا باجلانی-زازا . . .
#ادامەدارد...
#زانکۆ_یاری
ــــــــــــــــــــــــــــــ
: @KORD_KLRA
1.6K views11:51
I
