Din toplum ilişkisi açısından ; Protestan ahlakı ve kapitalizm | Finans Gazetesi

Din toplum ilişkisi açısından ; Protestan ahlakı ve kapitalizm ruhu
Toplum ve din ilişkisi üzerine hemen hemen herkes düşünmüştür. Bugün ki yazımda bu ilişkiyi sosyolojik açıdan çarpıcı bir perspektiften değerlendiren Max Weber’in Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu teorisini ele alacağım
Alman sosyolog Max Weber mevcut kapitalizmin hangi güdüler doğrultusunda ve hangi şartlar altında ortaya çıktığı sorunsalı ile ilgili yaptığı çalışmada kapitalizm Asya kültürünün etkisiyle salt “talan”, “vurgun” ve “hilekârlık” ya da Marxist görüşün etkisinde salt “sömürü” olarak algılanmasına karşın Weber elde etme güdüsü, kazanç tutkusu ve kuru kâr hırsının kapitalizmle hiçbir biçimde aynı şey olmadığını savunmaktadır. O’na göre; kapitalizm olsa olsa bu irrasyonel güdülerin dizginlenmesi, en azından rasyonel olarak dengelenmesiyle özdeş olabilirdi Kâr ve kazanç arzusu her çağ ve toplumda var olmuştur. Ancak, kâr arayışı ile akılcı çalışma disiplinin bileşimi tarih boyunca bir kez, modern zamanda Batı’ da ortaya çıkmıştır
Weber' e göre; Kapitalizm’ in tamamlayıcı ve zorunlu olmak üzere iki temel şartı vardır. Kapitalizmin tamamlayıcı şartları; burjuva sınıfının ortaya çıkması, kentleşme, endüstriyel teknolojinin gelişmesi ve rasyonel hukuktur Tamamlayıcı şartlar kapitalizmin maddi vücudunu meydana getirdikleri için gereklidirler. Ancak, vücudu canlandıran ve ona karakteristiğini veren ruhtur. Bu bağlamda, Kapitalizm’ in ruhu "Protestan Ahlâk" tır peki ama nedir bu Protestan Ahlâk ‘ı "Protestan" kelimesi, "başkaldıran", itiraz eden anlamına gelir. XVI. yüzyılda Martin Luther , Roma Katolik Kilisesi' nin günahları bağışlaması, Kutsal Kitap yorumu ve hüküm çıkarmayı kendi tekelinde tutması gibi hususlara karşı çıkarak ilk itirazı başlattı. Bu itirazın toplumsal yapı üzerine ve onun özelinde ekonomik faaliyetleri nasıl şekillendirdiği üzerine saptamalara değinelim;.Weber protestanlık ve kapitalizm arasında ilişkiyi doğrulamak için 3 ilişkiye göndermede bulunur eserinde
Birinci İlişki: Protestanlıkla, birey ve toplumun ekonomik durumları arasında pozitif bir ilişki vardır: Katoliklerle Protestanların yaşadığı ülkelerde, Protestanlar fert ve cemaat olarak nispeten zengindir. Örneğin, Almanya' da Protestan nüfus, Protestan olmayanlardan daha varlıklıdır.
İkinci İlişki: XVI. yüzyıldan sonra Batı' da reformasyonu hoş karşılayan ülkelerle Endüstri Kapitalizmi’ nin başarılı kariyer izlediği alanlar arasında pozitif ilişki vardır. Reformasyondan beri ekonomik bakımdan gelişmiş Batılı ülkelerin hepsi Protestan’ dır: Hollanda, İngiltere, Amerika ve Almanya gibi..