QARAQALPAQ ÁDEBIYATÍ

2022-01-20 06:55:06 Бүгин тарийхый күн:
"Жеткиншек" газетасы 90 жасқа толды.


"“Жеткиншек” - Қарақалпақстан Республикасы балалар ҳәм жас өспиримлер газетасы болып, ол узақ жыллар даўамында қарақалпақ балаларының турмысында айрықша орынды ийелеп келмекте. Газета 1932-жылдың 20-январынан баслап 1550 нусқада ески латын графикасында айына үш мәртебе шығарылып баслады. Оның биринши редакторы - Мақсуд Якубов.

1933-жылы басылым айына бес рет 5000 нусқада басылып шыға баслады, сол ўақыттағы редактор Наўрыз Жапақов еди.

Екинши Жер жүзилик урысқа дейин “Жеткиншек”ке Хожамурат Тәжимуратов, Исмайыл Султанов, Сапар Қурбановлар редакторлық етти. Урыс жылларында газета үзилиске түсти ҳәм 1958-жылы 1-январдан баслап 10000 нусқада оқыўшыларға инәм етилди. Буннан кейинги газетаға Әденбай Тәжимуратов, Перида Әбдираманова, Пердегүл Еденбаева, Әбдимурат Атажанов, Гүлнара Нурлепесова ҳәм Абдулла Ембергеновлар редакторлық етилип, басылымның тиражы 1972-жылда өз тарийхындағы рекорд көрсеткиш 39200 ге жетеди.

“Жеткиншек” газетасы 90 жыллық тарыйхы даўамында қарақалпақ әдебияты ҳәм журналистикасына талантлы кадрларды таярлап бериўши тәжирийбе мектеби болды. Бул газетада өзлериниң дөретиўшилик жолын баслаған инсанлар арасынан белгили илим ғайраткерлери, жазыўшы-шайырлар ҳәм қәлеми өткир журналистлер жетилисип шықты. Олардан Марат Қарабаев, Сағыйдулла Аббазов, Клым Назбергенов, Халмурат Сапаров, Әбдымурат Атажанов, Муратбай Нызанов, Гүлайша Есемуратова, Кеңесбай Кәримов, Оразбай Әбдирахманов, Жийенбай Избасқанов, Өмирбай Өтеўлиев, Алпысбай Султанов, Яқыпбай Әжимов, Сайлаўбай Жумағуловлар қарақалпақ әдебияты ҳәм журналыстикасының ири тулғалары қатарында тилге алынады.

Ғәрезсизликке ерискеннен соң газетаның балалар ҳәм жас өспиримлер турмысында тутқан әҳмийетине айрықша итибар қаратыла баслады. Бул жылларда газета кәмил инсанларды тәрбиялаў сиясатының үгит-нәсиятшысы болып, ҳүкиметимиздиң билимлендириў системасын реформалаў жумысларына белсене қатнасты.

Газетаға 2000-жылдан баслап белгили шайыр ҳәм журналист Гүлнара Нурлепесова басшылық етип, бул дәўирде газета мазмун ҳәм сапа жағынан және де байыды. 2004-жылы газетаның көлеми А3 форматында 8 бет болып кеңейтилди. 2005-жылы болса ертеректе газета жанынан “Дилўар” аты менен ашылған клуб, усы ат пенен жас хабаршылар дөгереги болып қайта дүзилди. Бүгинги күнде дөретиўши, әдебиятқа ҳәм журналистикаға ықлас қойған жаслар дөгерекке ағза болып, жасы үлкен дөетиўшилерден сабақлар алмақта. Өйткени, дөгеректе ҳәр қыйлы байрамлар, белгили сәнелер ҳәм жыл мазмунына арнап ушырасыў кешелери, семинар -тренинглер өткериледи.

  Газетада бүгинги күнде 30 дан зыят рубрикалар, 10 нан аслам клублар жыл даўамында турақлы бериледи.

     Қарақалпақ баспасөз тарийхында дерлик барлық газеталардың атамалары бир неше мәртеден өзгерген. Тек ғана “Жеткиншек” газетасының аты 90 жылдан берли өзгерместен киятыр.
     
Зухра Исакова басшылық етип атырған газета жәмәәти бүгинги күнде де аянбай мийнет етип, республика балалары ҳәм жас өспиримлериниң кәмил инсан болыўына үлес қоспақта.

Барлық Ўатанласларымызды сүйикли газетамыз "Жеткиншек" тиң 90 жыллық юбилейи менен @QRJas_doretiwshiler каналы атынан шын жүректен қутлықлаймыз!

Каналға ағза болың:
@QRJas_doretiwshiler Aç / Yorum Yap

2022-01-19 15:02:11 БИР ШЫМТЫМ БАХЫТ БЕР...

Тəғдир жүргизсе де қырлы жоллардан,
Үмидиўар етер бир татлы қыял.
Бийпəрўа, бийхабар бизиң ҳаллардан,
Мен сүйген шаҳзада таңлаған ҳаял.

Кеўил шоққысына жетпегим мүшкил,
Тырбанып келемен жан ҳалатымда.
Муҳаббат шарабын симирип ишкил,
Бахытлысаң бəрҳа ышқы тахтында.

Делбелерше сүйип,
қызғандым сеннен,
Ҳақым болмаса да
жазмыш иси ғой.
Сен де қызған оны
ҳəмийше меннен,
Сеўги - ашықлардың
шийрин түси ғой.

Оның соқпақлары
сен таман бурыў,
Ийесисең сырлы қəлбиниң пүткил.
Ол сүйген назəлим,
таңлаған сулыў,
Мени де бир демге
бахытлы еткил!

Бир шымтым бахыт бер,
бахталас ҳаял,
Бийпатпа туқымы -
ҳаслымыз нашар,
Телпекли көп деме,
бул мəзи қыял,
Ол мениң жалғызым,
жақтым нур шашар.

Сен байсаң, негедур
буны билмейсең,
Шексиз бахытлысаң -
оған ҳəмнəпес.
Муҳаббат нурынан
өнген гүлдейсең,
Рəҳим ет, тəғдирдиң
түйинлерин шеш!

Саған жалбарынсам
көрмегил əбес,
Буйрыққа көнбейди
ынтық жүрегим.
Көплер əрман еткен
дүр, гəўҳар емес,
Оның бир бағыўы,
меҳри - керегим.
Бир шымтым бахыт бер,
бахталас ҳаял...

Пəтийма МЫРЗАБАЕВА Aç / Yorum Yap

2022-01-19 13:25:10 Өзинсен хаял.

Бесиги тербелер сенин қолында,
Лалалар өседи жүрген жолында,
Мийримниң умманы сенин қанында,
Әлемниң анасы өзинсен хаял.

Көксиме орнаған намысым арым,
Кеулимди жубатар сазымда тарым,
Сен мениң уападар суйикли ярым,
Кеулимди жибитер сезимсең хаял.

Керек пе гөззаллық,керек пе қанша?!
Дүнья гөззаллығын жәмлеген сонша,
Гүллер мәсканында ашылған ғумша,
Мениң илхамымсаң,сөзимсең хаял.

Сенин менен баксам мына әлемге,
Және де өткирлик питер қәлемге,
Ғарийп болып хатлар жазсам сәнемге,
Рәушанымсаң қарар, көзимсен хаял.

Мәртлик хәм батырлық анасы болған,
Перзент хәм елиниң панасы болған,
Лалазар журтының лаласы болған,
Таудай бәлент-бәлент төзимсең хаял.

Әлемди жаратқан, қүдиретли -Анам,
Ақыл беретуғын акылгөй данам,
Анам десем сени мен де бир балаң,
Дүнья дауамшысы изисен хаял.

2022-жыл. 19-январь.

Абат Крамов. Aç / Yorum Yap

2022-01-19 13:17:58 "БҮГИН БИР ҚОСЫҚ ЖАЗАЙЫН..."

Бир демге умытып дүньяның исин,
Ўақытша кешейин жеткенше күшим,
Еситпей ҳәттеки жүрек урысын,
Мен бүгин тек ғана қосық жазайын...

Билемен ўақытша, кеўил ынжылса,
Ҳә демей қуўанар, күткен күн туўса,
Ал енди қыялым мүмкинлик болса,
Сенсиз де бир мәрте қосық жазайын...

Буўыны он бирден, қатары төртеў,
Шәрт емес оқыған жүректи өртеў,
Фантазияны қойып былай бир шетлеў,
Шынлыққа көзимди қысып жазайын...

Мен не қыялпараз болғанман сонша,
Есимди жыйнайын мийге сөз қонса,
Ышқы-муҳаббатқа берилмей онша,
Ҳеш затты ойламай қосық жазайын...

Не болар "өмирде қайғым жоқ" десем?!
Не қылар бахыттың ләбин өппесем,
Ал енди қәлемим мени сөкпесең,
Бир ойсыз адамдай қосық жазайын...

Дүньяда үш нәрсе ҳақыйқат өзи,
Муҳаббат, Әжел ҳәм Аллаҳтың көзи.
Сонлықтан зерлерге орамай сөзди,
Арасында өтирик қосып жазайын...

"Қосық - бул кеўилдиң мүлки" дегенлер,
Өзим де билемен қайғы жемеңлер,
Бүгин бир сынғанша ағаш еденлер,
Секирип-секирип йошып жазайын...

Ақыллы көринип ҳәлекке қалмай,
Отырайын пәрўайы-пәлекте жандай,
Ҳеш нәрсени сынға, нәзерге алмай,
Әпиўайы ғана қосық жазайын...

Ҳә Өжет!... кеўилиң толдыма енди,
Бояў сиңип, болары болдыма енди,
Илҳам қусын басыңа қондырған едим,
Ал сен болсаң бердиң оның сазайын...

Өжет Байназаров. Aç / Yorum Yap

2022-01-19 12:48:35 Жасым хəзир тап елиуге келседе.

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Уақыт деген қанша сабақ берседе .
Баладайман ойнап жүрген кешеги,
Нəзер салсам жүрек деген кеңсеме.

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Қыялларым ақылымды жеңседе.
Тартынбайман мен хеш кимнен уялып.
Сезимлерге мəс боламан теңселе.

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Сап ышқыма тосық болмас хештеңе.
Жүрегинде мəңги жасар мухаббат.
Дүйсенбайдың - жаны шығып өлседе.

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Турмыс бизди мейли қанша жеңседе.
Шийрин сөзим бар байлығым тапқаным,
Машқалалар минебериң еңсеме .

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Периштелер гүналарға көмседе.
Қолларымда қəлем мениң қуралым,
Əзирейли жан алыуға келседе.

Жасым хəзир тап елиуге келседе.
Илхам қусым қанша азап берседе.
Лəззет алып көзди жумып ишемен .
Ышқ -шарабын зəхəр қосып берседе.

Əне солай; Оқырманым сен шене.
Оқып көрип мейли - күлкиң келседе.
Үнсиз жууап берсеңиз тек болғаны,
Мухаббаттым сөнбес турмыс жеңседе.

Кирип көриң жүрек деген кеңсеме.
Бағым - бостан шаршамайсыз гұл тере.
Ийсин - ийскеп егер бийхуш қалсаңыз .
Биргеликте мəс боламыз теңселе.

Дүйсенбай Жолшымов.
19 - Январь. 2022 - Жыл.

Жумыс уақты; 9.30. Aç / Yorum Yap

2022-01-18 11:10:47 ЖАЛҒАН ДҮНЬЯ, АЙТ КИМЛЕРДЕН ҚАЛМАҒАН

Мәңги қоным таппай Адам атамыз,
"Бес күн қонақ" болған Ҳаўа анамыз,
Кетпеди ме?... ҳәтте Ата-бабамыз,
Жалған дүнья, айт кимлерден қалмаған!

Бағындырған он сегиз мың әлемди,
Ҳүкимдарлар жеңе алмай әжелди,
Жоқ па? жыйнастырған көш ҳәм көренди,
Ялғаншы бул, айт кимлерден қалмаған!

Келип- кетти саған талай патшалар,
Басып сусы, көрген адам жасқанар,
Жанға жалғаў бола алмай ақшалар,
Ялғаншысаң, айт кимлерден қалмаған!

Қурып алып жаў алалмас сарайды,
Жумсаса да,... есигине малайды,
Айландырған топыраққа талайды,
Дүньясаң сен, айт кимлерден қалмаған!

Кетер өтип..., алымлар да, даналар,
Болған жетик илаҳый да саналар,
Берсем айта, дәртиме дәрт жамалар,
Бир кем дүнья, айт кимлерден қалмаған!

Не бир батыр жаў жарағын сазлаған,
Жаўды келген айдарҳадай жалмаған,
Олар дағы, мәңги жасай... алмаған,
Пәний дүнья, айт кимлерден қалмаған!

Ҳаллыға да, ҳалсызға да бирдейсең,
"Бирин ала, бирин қула" демейсең,
Атып таңда, батқан шамда күндейсең,
Қайтар дүнья, айт кимлерден қалмаған!

Ақшолпан Аманияз 07.01.2022 жыл Aç / Yorum Yap

2022-01-18 07:36:35 Әкемди көриўге бараман...

Сағыныш тулпарын шабаман,
Жоқ жерден мың себеп табаман,
Себеби, мен бүгин төркинге,
Әкемди көриўге бараман...

Есиктен киремен ҳалласлап,
Жатқандай төримде жамбаслап,
Изимде сиңлимлер, жол баслап
Әкемди көриўге бараман...

Қыяллар ҳәр тәреп тартқылап,
Үмитти желкеме артқылап,
Бийғам балалардай шапқылап,
Әкемди көриўге бараман...

Күни жоқ, қыялдың туттырған,
Өмирим саатын уттырған.
Себеби бир соқпақ апарар,
Әкемди көриўге бараман...

Бул соқпақ...мәңгилик мәканға,
Жол баслар үнсизлик таманға.
Тек сүўрет телмирип қараған,
Әкемди көриўге бараман...

Көз жасым сел болып жүзиме,
Тиләўәт айланып тилиме.
Шүкир деп... Ертеңги күниме,
Әкемди зыяратлап қайтаман...

Мехрибан Полатовна. Aç / Yorum Yap

2022-01-17 21:38:27 Х. Дәўлетназаров
"Аўылға қайтыўға баяғы қыз жоқ"

Аўылға қайтыўға баяғы қыз жоқ.
Он төрт күнлик ай жоқ, жарық жулдыз жоқ
Қәдирин билдим бе ығбал бахыттың?
Ол қыз түўе енди бир салым дуз жоқ

ATv телеканалы менен биргеликте Сиз әзийз ықласбентлер ушын Бахтияр Жуматаев пенен бирге "Китап" көрсетиўи ҳәптениң ҳәр Дүйшенби ҳәм Сәрсенби күнлери саат 22:30 эфирге берип барылады.


https://t.me/baxtiyarjumataev

Каналға ағза болың.
Канал ҳаққында досларыңыз бенен бөлисиң. Aç / Yorum Yap

2022-01-17 14:44:21 "Salem ana" Mukarama Orazbaeva qaleminen..
oqig'an : Muhammedali Piyshenbaev.. Aç / Yorum Yap

2022-01-17 12:00:30 Мине.
(Хожа Ахмет Яссауийге еликлеп.)

"Қыямет"күн азап берсе рәббим қәдир,
Хәй, досларым,не деп жууап айттым,мине.
Хожа Ахмет Яссауий.

Сырат көпир өткелинен,
Өтиу ушын келдиң мине.
Буннан бәдар кеткениңнен,
Күниң жетип өлдиң мине.

Көпирде бар жети есик,
Жууап берип өттиң мине.
Дозақ беттен хәуир есип,
Соңғы есик жеттиң мине.

Мункар,Нәкир күтип алар,
Жууабың жоқ,лалсаң мине.
Қабырғаңды сөтип алар,
Албырақлап турсаң мине.

Әмелиң жоқ ислеп келген,
Гүналарың көп-дур мине.
Бәрше исиң Тәңри билген,
"Жаман адам"деп тур мине.

Жазаң тайын Мәхшер бетте,
Жауабыңды алар мине.
Жәрдем бермес байлық хәтте,
Енди отқа салар мине.

Бир сауап ис ислемедиң,
Гөр азабын көрдиң мине.
Тәңрини хеш еслемедиң,
Қара жерге кирдиң мине.

Қыянетшил жаманлардың,
Халын билип келдим мине.
Гүуасы боп жалғанлардың,
Абат Зия билдиң мине.

2022-жыл.14-январь.

Абат Крамов. Aç / Yorum Yap